"Learning from the Past: Looking Back at 65 Years of Serials Inflation (Geçmişten Öğrenmek: 65 Yıllık Süreli Yayın Enflasyonuna Geriye Dönüp Bakmak)" başlıklı makalede süreli yayın dünyasındaki altmış yıllık tarihsel veriler ve eğilimler ele alınıyor. Makale, 1960'lardaki ABD Süreli Yayınlar Fiyat Endeksi'nin ilk günlerinden Oku ve Yayınla anlaşmaları, açık erişim modelleri ve toplu elektronik dergi paketleri de dahil olmak üzere günümüzün dinamik ortamına kadar, hem kısa hem de uzun vadeli eğilimlerin yanı sıra yıllar boyunca kütüphane koleksiyon stratejilerini şekillendiren gelişen faktörleri vurgulamaktadır.
Rapor, enflasyon oranlarını ve konuya özgü fiyat değişikliklerini takip ederken, aynı zamanda atıf başına maliyet ve Etki Faktörü korelasyonları gibi değer analizlerini daha yakından inceleyerek kütüphanecilere kaynak tercihlerinde ek bilgi sağlamaktadır. Rapor, 2026 yılı için ileriye dönük bir öngörüyle tamamlanmaktadır.
Bir Bakışta Rapor
- Süreli yayın fiyatları 65 yılı aşkın bir süredir sürekli olarak Tüketici Fiyat Endeksi'nin üzerinde seyretmektedir.
- Bilim, Teknoloji ve Tıp (STM) başlıkları, bu disiplinlerdeki yoğun araştırma ve yayın hacmi nedeniyle kütüphanelerin en önemli bütçe yatırımını temsil etmektedir.
- Elektronik dergiler, Açık Erişim ve Oku ve Yayımla modelleri, bütçeleme ve kaynak planlaması için dikkate alınması gereken hususları ortaya koymaktadır.
- Dergi fiyatlandırması ve etki ölçütleri her zaman bire bir örtüşmeyebilirken, beklenen değer ise kullanım, alaka düzeyi ve akademik etki gibi birçok faktör tarafından şekillendirilmektedir.
- 2026 tahmini: %5,5-6,5 ortalama fiyat artışı beklenmektedir.
Temel Çıkarımlar
Kalıcı Enflasyon
Süreli yayın fiyatları 1960'lardan bu yana sürekli olarak artmış, çoğu zaman Tüketici Fiyat Endeksi'nden (TÜFE) daha hızlı bir şekilde yükselmiş ve kütüphaneler için uzun vadeli bütçeleme zorlukları yaratmıştır.
STM Başlıklarının Maliyeti Yüksek Kalmaya Devam Etmektedir
Bilimsel disiplinler -özellikle Kimya ve Fizik- ortalama dergi fiyatlarının en yüksek olduğu alanlar olmaya devam etmektedir. Beşeri bilimler disiplinleri daha düşük ortalama maliyetlere sahip olma eğilimindedir, ancak farklı değer ölçütleriyle de karşılaşabilirler.
Paket Yapma Abonelik Modellerini Değiştirmektedir
Paket dergilerin büyümesi, kütüphanelerin satın alma yaklaşımını yeniden şekillendirmiş, daha geniş erişim sunarken aynı zamanda daha kapsamlı bütçeleme ve müzakere stratejileri gerektirmiştir.
Açık Erişim Yeni Dinamikleri Ortaya Çıkarmaktadır
Açık Erişim (OA) yayıncılığı, makale erişilebilirliğini artırmış ve yayıncılık ekosistemine esneklik katmıştır.
Fiyat ve Değer Ölçütleri Her Zaman Aynı Düzeyde Olmayabilir
Dergi fiyatlandırması ve akademik etki ölçütleri her zaman aynı doğrultuda hareket etmeyebilir, ancak değer; kullanım, konu uygunluğu ve kurumsal öncelikler de dahil olmak üzere bir dizi faktör tarafından şekillendirilir ve bütünsel bir değerlendirme yaklaşımının önemini vurgular.
Atıf Başına Maliyet Disipline Göre Değişmektedir
Kimya gibi bazı yüksek maliyetli disiplinler, diğerlerine göre daha uygun atıf başına maliyet oranları göstermektedir. Tarih veya Felsefe gibi toplam atıf sayısı daha az olan alanlar, daha düşük abonelik fiyatlarına rağmen genellikle atıf başına daha yüksek maliyetler göstermektedir.
Oku ve Yaymla Paketleri Yaygınlık Kazanmaktadır
Oku ve Yayımla anlaşmaları kütüphane görüşmelerinin standart bir unsuru haline gelmektedir. 2024 yılında R&P paketleri için ortalama fiyat artışı, geleneksel aboneliklerle aynı seviyeye gelerek daha geniş bir benimseme sinyali vermiştir.
2026'ya Doğru Bakış
Öngörülen ortalama fiyat artışları 2026 yılı için %5,5 ile %6,5 arasındadır. Kütüphaneciler, enflasyon, gelişen erişim modelleri ve değişen kurumsal ve politika önceliklerinden etkilenen bütçe baskılarına karşı hazırlıklı olmalıdır.